Cải Rừng Bò – Viola diffusa Ging. ex DC.
1. Đặc Điểm Hình Thái
- Cải rừng bò là cây thảo có lông mềm ngắn. Thân có hình dạng thảo hoặc gần như gỗ, với vẻ ngoại hình giống như cây thật.
- Lá thường mọc thành túm, có hình bầu dục xoan, từ hay gần nhọn. Lá đầu tiên có hình tim ở góc, trong khi lá khác có thể có hình tim, cụt, hoặc thót nhọn, với đôi khi hơi khía lượn. Cuống lá dài và có cánh, lá kèm rời và hẹp, thường có răng rõ.
- Hoa của cây thường mang màu tím, trắng trăng hoặc màu tía nhạt. Lá đài gần nhọn, cựa ngắn và gần như hình cầu; vòi mảnh. Quả nang có hình dạng tù và không lông.
2. Sinh Thái và Phân Bố
- Cải rừng bò thường mọc rải rác ven rừng, trên các bãi hoang, đặc biệt là ở những vùng có đất ẩm. Cây thường ra hoa từ tháng 2 đến tháng 4.
- Phân bố chủ yếu tại các tỉnh như Lào Cai, Hoà Bình, và Hà Nội (Ba Vì). Ngoài ra, còn gặp ở nhiều quốc gia khác như Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Nhật Bản, và Thái Lan.
3. Bộ Phận Dùng và Thu Hái
- Toàn cây Cải rừng bò, hay Herba Violae Diffusae, là bộ phận được sử dụng.
- Thu hái toàn cây vào cuối mùa xuân, hè, và thu, có thể phơi khô hoặc sử dụng tươi.
4. Tính Vị và Tác Dụng
- Cải rừng bò có vị nhạt, cay, hơi đắng, tính mát. Có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tán ứ tiêu sưng, rút mủ lên da, làm trong phỏi và khỏi ho.
5. Công Dụng và Liều Dùng:
- Thường được sử dụng trong việc điều trị viêm gan, viêm màng tiếp hợp cấp, ho gà, ho khan ở trẻ em, và ho có đờm do phong nhiệt.
- Dùng ngoài trị các vấn đề như viêm vú cấp, zona, mụn nhọt sâu quảng, cắn của rắn độc, tổn thương do đòn ngã, và gãy xương. Liều dùng là 15-30g, có thể tăng lên đến 40g, sắc uống. Ngoài ra, có thể sử dụng cây tươi giã nát đắp hoặc bột từ cây khô rắc bôi xoa.
- Đơn thuốc gợi ý là sử dụng Cải rừng bò tươi giã nát đắp vào vùng thái dương gần mắt đau, đồng thời sử dụng 30g cây nấu nước để uống.