Cây Bạch đàn và tinh dầu bạch đàn

Chi Tiết Về Cây Bạch Đàn (Eucalyptus globulus Labill.)

1. Tên Khác và Thông Tin Khoa Học

  • Tên Khác: Cây khuynh diệp.
  • Tên Khoa Học: Eucalyptus globulus Labill.
  • Thuộc Họ: Sim Myrtaceae.

2. Lịch Sử Tên Gọi

Tên Bạch Đàn: Phổ biến ở vùng Nghệ An, Hà Tĩnh, tên này xuất phát từ mùi tinh dầu giống với mùi tinh dầu tràm. Cây có lá nghiêng, dẫn đến việc đặt tên là “bạch đàn.” Tên này hiện nay phổ biến hơn, mặc dù trước đây thường được dành cho một loại cây khác có mùi thơm như trầm, được gọi là “đàn hương.”

3. Mô Tả Chi Tiết Của Cây

  • Kích Thước: Cây có thể cao tới 10m hay hơn.
  • Cành Non: Có 4 cạnh.
  • Lá Trên Cành Non: Mọc đối, gần như không cuống, hình trứng hoặc giống hình trái tim, dài 10-15cm, rộng 4-8cm.
  • Lá Trên Cành Cây Già: Mọc riêng biệt, so le, hình liềm, cuống ngắn, cong, phiến lá hẹp dài 16-25cm, rộng 2-5cm.
  • Hoa: Nụ hoa hình núm oản ngửa, có 4 cạnh tương ứng với 4 lá đài.
  • Quả: Hình chén, phía trên có 4 ngăn, chứa ít hạt.

4. Loài Bạch Đàn Phổ Biến Khác

– Ngoài Eucalyptus globulus, còn có nhiều loài khác như Eucalyptus camaldulensis, Eucalyptus tereticornis, Eucalyptus exserta, Eucalyptus robusia, Eucalyptus citriodora, vv.

5. Phân Bố, Thu Hái và Chế Biến

Phân Bố: Xuất phát từ châu Úc, nhưng đã được di thực vào nhiều khu vực trên thế giới từ châu Âu đến châu Á, châu Mỹ, châu Phi.
Thu Hái và Chế Biến: Trồng rộng rãi để cải tạo vùng lầy, ẩm thấp, giảm tỷ lệ bệnh sốt rét. Lá và cành non được sử dụng làm thuốc và cất tinh dầu. Việc trồng cần sự quản lý từ cán bộ lâm nghiệp.

Xem thêm  Cách lông vàng

6. Thành Phần Hoá Học

  • Lá: Chứa tanin, nhựa và tinh dầu (3-6% trên lá khô).
  • Tinh Dầu: Có chứa xineola, tecpen, sesquitepen, xitral, và piperiton. Phân loại thành ba loại chủ yếu.

7. Công Dụng và Liều Dùng

  • Lá: Dùng làm thuốc hãm, làm thuốc bổ (do tanin), chữa ho, giúp sự tiêu hoá (do tinh dầu). Cồn thuốc còn được sử dụng để xông mũi và chữa cảm sốt.
  • Tinh Dầu: Bôi xoa ngoài da, chế thành thuốc tiêm, hoặc pha với dầu làm thuốc nhỏ mũi.

Chú Thích

  • Ngoài lá và tinh dầu, một số cây bạch đàn còn cho chất gôm màu đỏ (Red-gum hay Kino) chứa tanin, được sử dụng trong công nghệ thuộc da trắng.